|
W Żurominie i gminie od 1940 roku działała partia chłopska Stronnictwo Ludowe Roch. Organizatorem jej był Wacław Kapela pseudonim "Luty" z Wólki Kliczewskiej.
Żuromin został wyzwolony 19 stycznia 1945 roku przez żołnierzy II Armii Uderzeniowej z Frontu Białoruskiego. Niemcy nie stawiali oporu. Miasto w dniu wyzwolenia liczyło 2232 mieszkańców. Było zniszczone w ok. 30%. Należało do Powiatu Sierpeckiego w woj. warszawskim.
1 stycznia 1956 roku Żuromin awansował do rangi miasta powiatowego. Powstał z części ziem powiatów: mławskiego, sierpeckiego i rypińskiego. Początkowo obszar wynosił 759 km² i liczył 40353 mieszkańców.
1 stycznia 1960 roku i 1 stycznia 1961 roku przeprowadzono w ramach powiatu korzystne dla gospodarki zmiany organizacyjne. Zlikwidowano słabe gromady w Gościszce, Jasionach, Mleczówce, Ługach, Serokach, Chraponi, Chromakowie, a gromadę Sinogóra przeniesiono do Syberii.
W 1960 roku oddano do użytku nową Szkołę Podstawową przy ul.Wyzwolenia. Szkoła miała 24 izby lekcyjne, stołówkę, kuchnię, salę gimnastyczną a także luksus na owe czasy ... centralne ogrzewanie. Pierwszym dyrektorem był Józef Markowski.
W 1960 roku otwarto Technikum Ekonomiczne i Zasadniczą Szkołę Handlową. Pierwszym dyrektorem był Wacław Porczyk. W 1963 roku rozpoczęto budowę nowych budynków przy ul.Lidzbarskiej, którą zakończono w 1965 roku. W maju 1967 roku oddano do użytku warsztaty szkolne a w 1969 roku salę gimnastyczną. W 1975 roku kompleks oświatowy przy ul.Lidzbarskiej otrzymał nazwę Zespołu Szkół Zawodowych.
Powiat żuromiński był najsłabiej zaludnionym i najbardziej zaniedbanym gospodarczo i kulturalnie powiatem w województwie warszawskim. Jako teren typowo rolniczy charakteryzował się brakiem większego przemysłu. Miasto nie posiadało jeszcze kanalizacji miejskiej ani wodociągu. W fatalnym stanie znajdowały się drogi. Żuromin był po 1970 roku aktywizowany gospodarczo przez lokalizację tu filii zakładów z większych miast. W tym czasie przy ul.Wierzbowej powstała w mieście filia Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu (FSO), w której produkowano części do silników samochodu dostawczego Żuk.
Przy ul.Wyzwolenia powstała filia Fabryki Maszyn Żniwnych w Płocku (FMŻ) Zakłady Mechaniczne „WKRA” produkujące części do kombajnów rolniczych „Bizon”. Handel przejęła Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska (GS SCh), która skupiała większość sklepów. Przy ul.Wyzwolenia powstaje Zakład Handlu zwany przez mieszkańców „magazynami”.
Jesienią 1971 roku rozpoczęto adaptacje starego przykościelnego budynku (w którym obecnie mieści się Bank SGB) na potrzeby Liceum Ogólnokształcącego w Żurominie. Ostatecznie po wielu trudnościach we wrześniu 1972 roku w LO rozpoczęło naukę 108 uczniów. Pierwszym dyrektorem Liceum Ogólnokształcącego została Janina Słowikowska. W 1973 roku rozpoczęto budowę nowej siedziby LO przy ul.Wyzwolenia, którą oddano do użytku we wrześniu 1976 roku. W tym też roku szkoła otrzymała imię Marii Dąbrowskiej.
Od połowy lat 70-tych dzięki uruchomieniu korzystnych linii kredytowych na terenie Powiatu Żuromińskiego rozpoczyna się budowa sieci ferm kurzych hodujących nioski i brojlery. W ciągu 20 lat powstaje ich prawie 400. Jest to największe skupisko hodowli drobiu na tak dużą skalę w Europie.
Od 1 stycznia 1975 roku, z chwilą likwidacji powiatu należał do województwa ciechanowskiego.
W miejscu dawnej ul.Zastodolnej rozpoczęto budowę Szpitala Rejonowego w Żurominie na 201 łóżek, który oddano do użytku w 1981 roku. Szpital podniósł rangę i prestiż miasta. Pracę w nim otrzymało ponad 200 osób. Do dnia dzisiejszego świadczy on usługi dla prawie 45.000 osób. Ulica, przy której się znajduje została przemianowana na Szpitalną.
W 1986 roku przy ul.Żeromskiego (wcześniej Lubowidzkiej) zaadaptowano niedokończone budynki inwentarskie na potrzeby Zakładu Podzespołów Elektronicznych "Unitra - Unichem"). Jednocześnie rozpoczęto budowę czterech bloków mieszkalnych (z myślą o mieszkaniach zakładowych) dla przyszłych pracowników. W Żuromińskim Zakładzie „Unitra” produkowano wyłączniki termobimetalowe do lodówek, chłodziarek i urządzeń grzewczych, rozpoczęto również produkcję termicznych wyłączników przeciążeniowych do silników elektrycznych i transformatorów. W zakładzie w tym czasie pracowało ponad 200 osób.
Na skutek zmian administracyjnych od 1 stycznia 1999 roku jest ponownie miastem powiatowym w województwie mazowieckim.
| 
